Sinds enkele jaren is er bij de publicatie van natuurfotografie in de Lage Landen een evolutie weg van de verre exotische bestemmingen naar de spreekwoordelijke natuur om de hoek. In Nederland komt vooral de naam van Ruben Smit steeds terug. Zijn uitzonderlijke (terrein)kennis van de Nederlandse natuur en zijn vernieuwende fotografie die hij met een bekroning in de Wildlife Photographer of the Year-competitie verzilverde, maakte dat hij gevraagd werd om samen met Mark Verkerk de film De nieuwe wildernis: grote natuur in een klein land te realiseren. Door carte blanche te vragen voor zijn visie op natuur en film/fotografie, kunnen we stellen dat Ruben Smit sterk zijn stempel op de film gedrukt heeft. Hij was als fotograaf al eerder werkzaam in de Oostvaardersplassen voor de dienst Staatsbosbeheer. Dit 5600 hectaren grote natuurgebied staat vandaag te boek als ‘vogelrichtlijngebied’ en ‘staatnatuurmonument’. In oorsprong was het echter een vergeten gebied voor onder meer industriële ontwikkeling, dat op eigen kracht uitgroeide tot een vrij recent natuurgebied. Het wordt sinds enkele decennia begraasd door uitgezette wilde runderen, konikpaarden en edelherten. Het inzicht groeide om de natuur aan de dieren over te laten en de dieren aan de natuur. Intussen is de Oostvaardersplassen uitgegroeid tot het gebied met de grootste concentratie aan koniks en edelherten in Europa. De concentratie van wild zorgt ook voor de controversiële situatie dat in de winter de kuddes gedecimeerd worden door gebrek aan voedsel. Moet de mens hier ingrijpen of niet? Tot nader order blijft de natuur koning in de Oostvaardersplassen. Het gebied is slechts gedeeltelijk toegankelijk voor het publiek, dat het wild kan observeren vanuit uitkijkpunten. Dat maakt dat de kwalitatief hoogstaande natuurdocumentaire heel wat mensen zal aanspreken. De film heeft in elk geval het begrip ‘nieuwe wildernis’ (i.e. ruimten waar de natuur de vrije hand krijgt om zich te ontwikkelen) op de kaart gezet in Nederland. De ANWB-wandelgids Nieuwe wildernis was binnen de kortste keren uitverkocht. In het spoor van de film werden door de producent een aantal uitgaven gepubliceerd waaronder het fotoboek De nieuwe wildernis, met beelden van Ruben Smit en Paul Klaver en een aantal essays van Frans Vera en Marije Sietsma. Het boek leert je dat massaliteit en niet zeldzaamheid de norm is van de natuur. Vanuit dat standpunt moet je ook het zelfregulerend karakter van de natuur aanvaarden, waarbij soorten evolueren in functie van het aangeboden voedsel. Perioden van overvloed en schaarste spelen een rol in het vinden van een natuurlijke balans van leven en dood. Inzicht in de werking van een natuurgebied kan een rol spelen in het ontwikkelen van respect voor en het geven van een toekomst aan de schaarse natuur die ons nog rest. De prachtige fotografie (een combinatie van stills uit de film en originele foto’s) van Ruben Smit is een ode aan de kracht en de weerbaarheid van de ongebonden natuur.     
 
Dit is een abstract van een recensie van Kris van Zeghbroeck. Het is verschenen in de Leeswolf 1, 2014.
[Kris van Zeghbroeck] Verberg tekst

Het 6000 hectare grote natuurgebied de Oostvaardersplassen vormt het decor voor deze natuurdocumentaire van de regisseurs Mark Verkerk en Ruben Smit. Vier seizoenen filmden zij de rijke biotoop met herten, konikpaarden, futen, aalscholvers, zeearenden, raven, ganzen, vossen en vele andere bekende Nederlandse dieren. In de strenge winter redden veel dieren het niet maar in de lente wordt weer nieuw leven geboren. De dood hoort bij de natuur. De strijd maar ook de samenwerking tussen de dieren komt mooi in beeld. Ab Zagt (Algemeen Dagblad 26-9-'13): 'De makers tonen een wereld die veel kijkers zal verrassen. Bestaat dit in Nederland? (...) Behalve verbazing roept de film ook ontroering op. De Nieuwe Wildernis kan zich beslist meten met vergelijkbare BBC-documentaires.' Bor Beekman (Volkskrant 26-9-'13): 'De eigen biotoop blijkt rijker dan gedacht en is ongekend glorieus in beeld gebracht in Nederlands meest ambitieuze natuurfilm tot nog toe. (...) een majestueuze ode aan het alledaagse dier.' Naar de film verscheen ook een boek.* Verberg tekst